Φιλοσοφία & Ορολογία

H HeDBAF constitutes a multi-purpose, upgradable and updatable tool which not only aims at providing crucial information to the scientific community, engineers, the state and common people, but at contributing to various implementations and applications, such as numerical modelling either for seismic hazard analysis (SHA), tsunami propagation, crustal deformation, etc.

Following the steps of the Database of Individual Seismogenic Sources (DISS) and the Quaternary active faults database of Iberia (QAFI), HeDBAF not only is the source of information, for most of the parametric information, clearly given (whether it is literature data, original data, empirical relationship, or expert judgement, all abbreviated as source-keys), but the methodology followed to extract this information is stated. This means that the end-user has at his/her disposal the origin of the parametric information and the distinction between real data or any other kind of estimation. In this way, the scientific and highly specialized working group of the geodatabase ensures that most of the parametric information will be filled in, leaving as few blank fields as possible.

To that end, the core of the geodatabase, i.e. the tectonic information, will be separated into two distinct, but interrelated, datasets: i) the Fault Traces (FT), and ii) the Fault Zones (FZ). The purpose of each dataset is to provide a different level of information covering different needs. 

Fault Traces (FT) dataset

The FT dataset includes fault traces mapped at the highest possible accuracy which means that it is scale sensitive. The accuracy depends on the source of information: it can be derived from research papers, technical reports, dedicated thematic maps, etc. The optimized scale of visualization is below 1:100,000. However, as a layer of the final published product, it is visible by choice on any scale. Each fault trace can be part of a fault segment or represent a fault segment by itself, or be part of a larger fault zone.

This dataset includes faults with geomorphic marks, such as free faces, (coseismic) ruptures, fault scarps, triangular facets (flat-irons), or sometimes inferred faults based on geomorphological evidence, such as river deflections, linear mountain-fronts, etc. It should be mentioned that the geomorphological evidence is a complementary element for the more accurate geographical positioning of the fault trace and not for the existence of the fault. In the case of earthquake – actually related faults (seismic faults), the traces can correspond to primary ground ruptures.

The main purpose of this dataset is to provide information necessary for Surface Faulting Hazard or Surface Fault-Rupture Hazard. This type of hazard assessment is crucial for building and infrastructure design considering that a possible fault displacement could damage the foundations of any technical construction. From a more scientific point of view, the detailed mapping of fault traces can contribute to fault linkage/segmentation scenarios. Such scenarios are also important for SHA since they can help determine whether a possible rupture can be constrained or interfere with neighbouring faults, increasing, thus, the magnitude potential.

Fault Zones (FZ) dataset 

The FZ dataset represents one or more fault segments of similar geometric and kinematic characteristics, and, consequently, one or more Fault Traces (FT). It is optimally viewed in small-scale maps. As a result, there is no need for very detailed mapping.

The distinctive difference between Fault Zones and Fault Traces is that the former involves earthquake rupturing scenarios (or hazard scenarios) and can be divided into one or more fault segments. Concerning hazard scenarios and consequently SHA, an important feature to be estimated is the Maximum Credible Earthquake (MCE).

Ορολογία & Γλωσσάρι

Σεισμικό ρήγμα ονομάζεται το γεωλογικά ενεργό ρήγμα, η ενεργοποίηση του οποίου έχει διαπιστωθεί με ισχυρό σεισμό της ενόργανης ή ιστορικής περιόδου, λόγω παρατηρημένης επιφανειακής συνσεισμικής διάρρηξης είτε με παλαιοσεισμολογική μέθοδο.

Διευκρινίζεται ότι ο ανωτέρω ορισμός δεν αποκλείει την ύπαρξη σεισμικών ρηγμάτων που έχουν προσδιοριστεί με σεισμολογικές, γεωφυσικές, γεωδαιτικές ή άλλες ενόργανες παρατηρήσεις.

Ένα ρήγμα χαρακτηρίζεται ως Ενεργό όταν παρουσιάζει μετατόπιση τουλάχιστον μία φορά κατά το Ανώτερο Πλειστόκαινο (τα τελευταία 126.000 χρόνια περίπου) και κατά συνέπεια μπορεί να αποτελέσει πηγή μελλοντικού σεισμού.

Ένα ρήγμα χαρακτηρίζεται ως ενεργό εάν:

  • έχει δώσει επιφανειακή διάρρηξη με ιστορικό ή σύγχρονο σεισμό
  • έχει δώσει εδαφικές διαρρήξεις χρονολογημένες στην περίοδο Ανωτέρου Πλειστοκαίνου-Ολοκαίνου, όπως έχει διαπιστωθεί με τη διάνοιξη παλαιοσεισμολογικών ορυγμάτων κάθετα στο ίχνος του.
  • μετακινεί ή επηρεάζει (π.χ. πτυχώνει) γεωλογικούς σχηματισμούς του Ανωτέρου Πλειστοκαίνου-Ολοκαίνου
  • κατά μήκος του ρήγματος εμφανίζονται, κατά θέσεις, κατοπτρικές επιφάνειες με γραμμές προστριβής που δεν έχουν διαβρωθεί 
  • εμφανίζει κατά μήκος του χαρακτηριστικούς κρημνούς (escarpments) και τεκτονικά πρανή (scarps)
  • στη βάση των πρανών αναπτύσσονται κορήματα ή κώνοι κορημάτων
  • εμφανίζει κατά μήκος του χαρακτηριστικές γεωμορφολογικές δομές (π.χ. τριγωνικά πρανή κλπ)
  • αποκόπτει ή μετατοπίζει τις κοίτες ποταμών ή χειμάρρων με συστηματικό τρόπο
  • παρουσιάζει ασεισμική ολίσθηση (αποδεδειγμένη με γεωδαιτικές μετρήσεις ή άλλες ενδείξεις)
  • συνδέεται με σεισμικά επίκεντρα της ενόργανης περιόδου ή με ευθυγράμμιση μικροσεισμών
  • έχει δομική σχέση με άλλο γνωστό ενεργό ρήγμα (είναι υποπαράλληλο, εκφύεται, έχει κλιμακωτή γεωμετρία κλπ)
  • συνδέεται με ενεργή ηφαιστειότητα ή θερμές πηγές
  • το πεδίο των τεκτονικών τάσεων που προσδιορίστηκε για την τελευταία ενεργοποίηση του είναι περίπου ίδιο με αυτό που δίνουν οι μηχανισμοί γένεσης των σεισμών στην ίδια περιοχή.

Ένα ρήγμα χαρακτηρίζεται ως Δυνητικά Ενεργό όταν έχει δραστηριοποιηθεί τουλάχιστον μια φορά κατά τη διάρκεια του Τεταρτογενούς (τα τελευταία 2.600.000 έτη). 

Σημειώνεται ότι τα δυνητικώς ενεργά ρήγματα:

  • έχουν επηρεάσει μεν ιζηματογενείς αποθέσεις του Τεταρτογενούς αλλά δεν έχουν επαναδραστηριοποιηθεί κατά τα τελευταία 126.000 χρόνια 
  • δεν υπάρχουν γεωλογικά δεδομένα για άμεση σύνδεσή τους με ισχυρούς σεισμούς.
  • εμφανίζουν μικρό βαθμό συσχέτισης με την κατανομή των επικέντρων μεγάλων σεισμών της ενόργανης περιόδου
  • τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της επιφάνειας του εδάφους με τα οποία συνδέονται (π.χ. ρηξιγενείς επιφάνειες) έχουν σημαντική έως πλήρη διάβρωση
  • υπάρχουν στοιχεία προσδιορισμού τους από γεωφυσικές έρευνες σε περιοχές καλυμμένες από πρόσφατες αποθέσεις
  • η διεύθυνσή τους είναι συμβατή με τις ενεργές τεκτονικές τάσεις που επικρατούν στην περιοχή

Μη ενεργά ρήγματα (Ανενεργά ή Άγνωστης δραστηριότητας ρήγματα) χαρακτηρίζονται εκείνα για τα οποία δεν υπάρχουν γεωλογικές ή άλλες (σεισμολογικές, ιστορικές, παλαιοσεισμολογικές, γεωφυσικές) ενδείξεις για ενεργοποίηση τους τουλάχιστον κατά την Τεταρτογενή περίοδο (τελευταία 2.600.000 χρόνια).